Home » Historia di Aruba: Drama familiar na Santa Cruz, cu un sker chikito e la mata su ruman menor

Historia di Aruba: Drama familiar na Santa Cruz, cu un sker chikito e la mata su ruman menor

by Admin
0 comment 983 views

Historia di Aruba: E biaha aki nos lo dedica nos historia na un sucedido tristo cu a sosode na 1959 den curason di Santa Cruz. Tur bario tin nan historia, esaki ta un historia cu a sacudi Santa Cruz den aña 1959. Dos ruman a haya problema cu otro y un a hinca e otro fatalmente.

Nos lo usa nombernan ficticio. E ruman grandi nos lo yame Capi y e ruman menor nos lo yama Dilio.

Santa Cruz:
Capi a nace na aña 1934 y Dilio a nace na aña 1938. Na un edad toch basta hoben e mayornan a bin ripara cu Dilio no tabata mustra mentalmente stabil. Capi tambe tabata un poco straño, e tabata gusta bebe alcohol y no tabata gusta traha.

Caha di morto pa boto
Dilio tabata haci cosnan cu hopi a haya straño. Ora awa yobe y e dam pariba di nan cas yena, Dilio tabata bay landa den dam. Prome cu e bay landa den dam, e tabata pasa na un cas, poco pazuid di e dam. Na e cas aki e tabata pasa busca un caha di morto, e tabata usa e caha di morto como boto pa e bay den dam cu ne. Ora e caba di landa den dam, e ta hiba e caha di morto bek. Na e cas aki tabata biba un homber di inicial O.O. E tabata un homber grandi di edad, kende riba un bon dia a dicidi di traha su mesun caha di morto. E tabata warda su caha di morto riba un reki pafo di su cas, pero desde cu Dilio a mira e caha di morto, e la manera antoha cu ne y tabata pasa busca e caha di morto pa e bay den dam cu ne, usando esaki como un boto.

Varios biaha interna na Rustoord
Hopi cos straño Dilio tabata haci, bisiñanan y tur cu tabata conoce di Santa Cruz tabata pensa cu Dilio tin un o mas ‘schroef los den su cabes’. E mas tristo tabata cu nan tabata gusta tent’e tambe pa su ‘locuranan’ sin limite. Cu tempo Dilio su ‘locura’ a bay ful for di man y e la cuminsa bira manera agresivo, e tabata agredi su tata y su ruman Capi. Durante su bida na varios ocasion e la wordo interna na Rustoord. Su mayornan tabata tin miedo di dje, paso Dilio a crece. E la haya curpa, e tabata grandi di estatura y tabata tin hopi forsa tambe.

Na un edad basta hoben e la cuminsa train hisa peso y tabata pratica e deporte di boxeo. De bes encuando e tabata practica su boxeo riba su tata y ruman grandi Capi, ambos tabata tin miedo di dje.

Lanta un botter di jenever “Oude Vlek”
Riba 10 di November 1959, Capi cu Dilio a sali hunto cu algun otro amigo. Prome nan a bay un feria na Trappers, pero tabata manera laf y nan a dicidi di bay na un bar den Santa Cruz cerca eybanda mes. Aki nan a lanta (horta) un boter di Jenever “oude Vlek”. Despues di un bebemento y un bon keiromento na San Fuego y Miramar nan a bolbe bek Santa Cruz. Capi a yega pata pata bek cas y no tabata sa di su ley. Capi a keda drumi den comedor di e cas, e no tabata por a ni yega riba su cama.

un sker chikito cu tabata tin riba mesa
Diaranson 11 di November 1959, mainta trempan ta habri cu un discussion y pleito den cas. Capi cu ainda tabata basta bou influencia a hay’e den un discusion cu su mama pa motibo cu e no tabata tin trabou y tabata pasa bebe tur ora.

Di golpi Dilio a drenta pa den y a bay stret riba Capi, e la dal Capi un mokete bula algun djente y hincha su cachete.

Despues Dilio a gar’e tene patras di su garganta y e la hasi Capi hopi dolor. Capi a rabia asina hopi cu e la pasa man pa un sker chikito cu tabata tin riba mesa y a hink’e varios biaha bou di su pecho y den su pecho, sin pensa prome riba e consecuencia serio.

Dilio a cay barica abou riba vloer y su brasanan habri, asina mes Capi a pasa man pa un pida palo y a dal’e cu esaki hopi duro riba su cabes. Dilio a fayece casi mesora, na e heridanan serio cu e la ricibi.

Aresta pa asesina su ruman
Na momento cu polis a yega na e cas nan a bin topa cu e victima cu no tabata dunando señal di bida benta riba vloer den comedor y Capi pafo di cas humando un sigaria. Capi ainda tabata tin e pida palo den su man. El a wordo aresta mesora pa a asesina su ruman y hiba preso.

E noticia tristo aki hopi lihe core rond den Santa Cruz y for di tur skina hendenan tabata pasa dilanti di e cas of tabata bay para dilanti di e cas pa mira cu nan mesun wowo kiko a sosode.

Riba e mesun diaranson aki den oranan di atardi a haci un examinacion di e curpa y a wordo comproba entre otro, cu durante di un di e perforacionnan, e la corta un hartslagader.

Consecuencia di alcohol
Polis a informa cu e drama aki a tuma lugar den cas di nan mayornan na Santa Cruz, y cu esaki tawata a consecuencia di alcohol.

Pa e mayornan tabata mescos cu nan a perde dos yiu den un problema entre rumannan cu a bay for di man, un cu a fayece, cu nunca mas lo regresa y e otro cu a bay preso pa basta aña.

Caso a bay Corte
Despues cu Capi tabata tin como un 6 luna den prison ta wardando su caso den corte por fin e dia di su huicio a yega, esaki tabata riba un Diabierna 8 di April 1960.

E acusado a reconoce e hechonan principal y homicidio a keda aproba. Asina Fiscal mr. F.C. Fliek a bisa prome cu e la exigi 6 aña di castigo pa Capi. Fiscal a cuminsa bisa cu dia 11 di november 1959 den oranan di mainta trempan A.R. a hinca su ruman Dilio cu un sker na nan cas na Santa Cruz y cu consecuencia fatal. Mayoria di pregunta haci na e acusado a wordo contesta cu e palabranan ” mi no ta corda”. Abogado mr. H.C. Willemse tabata e abogado defensor di Capi.

Un mokete bula algun djente y cachete hincha
Durante e caso Hues mr. Bondam a puntr’e unda e la lanta mainta y Capi a contesta hues cu e no ta corda mas. Pero si e no ta ekiboca tabata den comedor di su cas. Capi a declara tur locual e la declara anteriormente na polis cu e mainta ey e tabata tin un problema cu su mama, pa motibo cu e no tin trabou y ta pasa bebe tur dia. E la sigui conta cu un rato despues su ruman defunto, Dilio a drenta paden y a dal’e un mokete bula algun djente y a hincha su cachete.

Despues di un rato e la cuminsa cambia su declaracionnan, compara cu locual e la declara anteriormente. E la nenga di a mira Dilio drenta paden, pero na polis si e la declara cu e la mir’e bin riba dje. Hues Bondam mesora a atende cu ne y a bise cu e no mester cuminsa na cambia su declaracionnan. Capi a cuminsa bisa hues cu ta e recherche di fam K. tabata fors’e pa bisa SI. Hues a puntr’e, si e cu su ruman tabata sa bringa mas biaha e la contesta: ” E sa dal mi mas biaha pa pret y mi tin hopi miedo di dje.” Capi a sigui conta cu su tata tambe tin miedo di su ruman. E la sigui declara den Corte cu su tata y su persona a traha un garoti special pa defende nan curpa contra Dilio.

mi a hinca pa mata
E la conta den corte cu Dilio tabata hisa peso y practica e deporte di Boxeo. Tambe cu e mes tabata tin 5 piedra warda den cashi pa dal su ruman cu ne. Na final e la bisa den corte cu su ruman defunto Dilio, tabata dal nan tata tambe.

Capi mester a conta di comienso te final kiko a sosode e mainta di 11 di november 1959, con su ruman a dal e un mokete y despues a gar’e tene patras di su garganta y con e la pasa man pa e sker y a hinca su ruman. Tambe den Corte e la bisa hues: “mi kier a mira un fin na e cosnan aki y mi a hinca pa mata.”

Na momento cu Capi a declara esaki den corte, a sali algun murmuro for di esnan presente den e tribuna unda cu prome esaki tabata masha keto mes den e tribuna. Hues a saca e sker y a mustra esnan presente e sker. Un sker cu no tabata mas grandi cu un pen. Hues a puntr’e si e la hinca su ruman mas biaha, e la contesta cu ta un biaha so e la hinca su ruman.

“Mi no por cu ne, e ta mucho grandi”
Hues a puntre kiko bo ruman a haci despues cu bo a caba di hink’e? Capi a contesta, “Mi no por corda”. Hues a puntre” Y abo kiko abo a haci? e la contesta:” ma sali bay pafo”. E la bisa cu ora e tabata para pafo di cas, e la mira su ruman benta riba vloer y e mes tabata tin un pida palo den su man. Hues a puntr’e si despues di esaki e la bay cumpra un paki sigaria? Riba e pregunta aki tambe e la contesta cu e no ta corda.

Durante un di e interogacion despues di su detencion, Capi a conta recherche cu ora polis a yega nan a hay’e na cas y tambe e la conta cu desde cu Dilio a regresa for di Rustoord nan tabata blo pasa bringa.

Hues a puntra: “Ora Dilio a tenebo, bo no por a los for di dje sin cu mester a haci uso di e sker?”
Capi a contesta: “Mi no por cu ne, e ta mucho grandi.” tambe hues a mustr’e riba su declaracionnan cu e la haci dilanti rechter-commissaris, unda e la declara cu e la dal su ruman cu un pida palo riba su cabes na momento cu ya su ruman tabata benta abou. Capi a admiti tur locual e la declara dilanti rechter-commissaris ta berdad.

E prome testigo den corte, e tata di e rumannan
Despues cu e la admiti, hues a manda yama e prome testigo, cu tabata e tata di Dilio y Capi. E abogado defensor tabata tin algun pregunta pa e tata, un di nan tabata si e dos rumannan aki tabata sa bringa mas biaha. E tata cu sentimento basta mixto y yen berguensa, a admiti cu nan sa bringa, pero un tres of cuater biaha asina. Tambe e tata a bisa cu Dilio “no tabata mucho bon na cabes.” E tata a sigui declara cu prome cu Dilio a bay rustoord nan dos a bringa un biaha caba. E abogado a puntr’e: ” Ken ta cuminsa bringa prome?”

E tata a contesta:”Dilio, e no ta mucho bon na cabes”.
Un otro pregunta di e abogado defensor tabata: ” ta berdad cu bo ta cera e portanan di paden pa Dilio no drenta?” E tata a contesta: ” mi a pone haak na e porta di kamber di mi y mi señora. E porta di cas di dilanti semper ta keda habri.”

Hues despues di e pregunta aki a indica cu e testigo aki por bay y a yama un segundo testigo.

E di dos testigo Polis 1ste klasse A.K.
E testigo aki tabata e polis 1ste klasse A.K. kende a traha e proces-verbaal contra e acusado. Den corte e la declara cu e la yega di bay duna asistencia caba na e cas aki. E no sa con nan tabata trata e victima na cas, pero riba caya su amigonan SI tabata gusta tent’e de bes en cuando. Tocante e acusado e la declara cu e interogacion no tabata facil, ya cu Capi no ta gusta papia hopi.

Huez mr. Bondam ta sigui cita algun declaracion haci dilanti rechter-commissaris.

Segun e declaracionan, e tata a mira cu Capi a dal Dilio cu e palo ora cu ya caba e tabata benta barica abou y man habri riba vloer den comedo. E mama a bisa polis cu e mainta ey, e la papia cu su dos yiunan cu nan tata ta bieu y ta sinti malo y cu nan no mester trat’e asina. Capi a conteste e momento ey, ” Kiko cu ami haci machi ta papia, pero di otronan no.” E mama tambe a mira ora cu Capi a dal su ruman cu un palo.

Raport di Dokter, “e tabata tin un odio den su curpa”
Dokter Hazenberg den su rapport a declara cu e victima a haya un hinca na banda drechi di su pecho, uno na su banda robes y otro dos mas bou di su pecho, cual a corta un ader mayor y esaki a causa morto di Dilio.

Dr. Blom a declara cu e acusado tin e tendencia di rabia masha liher. For di chikito caba e acusado tabata tin un odio den su curpa. Na momento cu e la comete e crimen por ta posibel cu e acusado tabata envenena di tanto alcohol cu e la bebe. E acusado no tabata completamente na su tino ora e la comete e acto aki.

Fiscal mr. Fliek ta haya cu e hechonan mas principal a keda comproba. Segun e fiscal e acusado tabata sinti’ele tin biaha un poco desprecia pasobra e otro ruman tabata tin un bida mas comodo cu ne. Tambe mr Fliek ta haya cu mester un castigo severo, ta cu e acusado tabata tin e intencion pa mata. Pero toch fiscal kier tene cuenta cu e raport di Dr. Blom esta cu e acusado no tabata full na su tino na e momento ey.

A pidi clemencia
Abogado defensor, mr. Willemse a pidi clemencia. E abogado a cuminsa pleita y a bisa cu e victima no tabata mucho bon na cabes y cu por tabata masha bon cu te a mata e acusado, si e acusado no a hink’e. E abogado ta haya cu ora un hende wordo ataka di un forma asina anto sigur sigur mester papia di defensa propio. Mr. Willemse a puntra su mes ta con e acusado, den e estado cu e tabata na e momento ey, por tabata tin idea di mata su ruman.

E la pidi hues mr. Bondam pa no duna e acusado ningun castigo ya cu e acusado na e momento ey no tabata completamente su mes.

Masha hopi duele pa locual e la haci
Despues cu hues a bolbe yama Capi dilanti e la declara di tin masha hopi duele pa locual e la haci. Hues Bondam a cera e caso bisando cu aki dos siman e lo duna sentencia.

Su sentencia di 6 pa 7 aña
Dia 22 di april trempan Capi a haya su sentencia. E la wordo sentencia pa maltrato cu sker y pida palo cu consecuencia cu un persona/ su propio ruma a fayece un rato despues, na e heridanan serio cu e la ricibi.

Capi a wordo sentencia cu 7 aña, kitando e tempo cu e tabata preso caba. E demanda tabata 6 aña, pero Hues a haya cu e tabata un caso hopi serio y cu e mester pone un aña mas acerca.

Un historia hopi tristo cu a pasa na 1959, den curason di e districto di Santa Cruz. Un mama cu tata, den un mainta a perde dos yiu, un cu a fayece y e otro cu wordo hiba preso pa 7 aña.

Esaki ta muestra, cu hendenan cu problema serio mentalmente no por keda cana rond sin wordo trata cu ayudo di psychiater, medicamento etc.., nan no tin control riba locual nan ta haci. Actualmente tin miho guia cu na 1959, awendia e personanan aki ta ricibi medicamento pa keda calmo y funciona manera un persona”normal”. Maske medicamento tin su efectonan serio cu tempo.
Lamentabelmente e tempo ey e mundo di medicina no tabata asina avansa y problema mental combina cu alcohol a causa varios morto. Den historia di Aruba, na varios ocasion, ruman a mata otro y hopi biaha pa motibo di e combinacion di alcohol y problema mental.

You may also like

Our Company

Aruba Native News & Trends. Here to bring you the latest news and trends from our happy island.

Newsletter

Subscribe my Newsletter for more news. Let's stay updated!

Laest News

Copyright @2023 – Aruba Native All Right Reserved. Powered by 139 Design Studio