Home » Recordando 82 aña di e guera

Recordando 82 aña di e guera

by Admin
0 comment 151 views

 

(E calamidad di mas grandi den nos historia?)

 

Diabierna, dia 16 di februari, 2024, nos ta recorda cu 82 aña pasa cu nos isla a wordo involucra den e Di Dos Guera Mundial. Kende e tempo ey por a pensa cu un isla asina chikito manera di nos lo por a experiencia un guera desastroso asina. Kende di nos awe ta reflecciona y pensa riba e rol importante cu nos isla chikito aki a hunga durante e guera. Kende awe cu a traha na refineria di Lago por bati riba nan pecho pa recorda con importante nan y nan refineria tabata pa e aliadonan. Kende awe ta den tristesa recordando nan sernan keri cu cruelmente a bay laga nan. Hopi famia no por a ni mira nan defunto pa motibo cu nan santana a resulta den fondo di lama, unda nan ta sosegando cu tur honor. E perdidanan aki y otronan, a resulta den e calamidad di mas grandi cu nos pais por a experiencia den nos historia. Den apenas tres ora y pico, 47 persona ta perde nan bida, entre nan 12 Boneriano, incluiendo un famia Martijn cu a perde tres yiu homber den apenas dos ora. Famia Cicilia ta perde un yiu homber di apenas 15 aña. Aki ta sigui e secuencia di loke a pasa:

 

2010-02-18 Nos comision SS Oranjestad Memorial Committee, cu cooperacion di Comandante Edwin Hofma di Savaneta Kemp a instala un anker como un monumento den Savaneta Kemp na honor di e cuatro Mariniernan Hulandes cu a perde nan bida mientras nan tabata desmantela e torpedo riba beach na Eagle, dia 17 di febrauri 1942.

 

2018-12-04 Nos comision S/S Oranjestad Memorial Committee a instala un chapaleta di e lake tanker SS Oranjestad den Boy Ecury Park cu nos sambuyadonan a lanta dia 13 di april 2009, pa sirbi como un monumento dedica na honor di e 47 tripulantenan cu a perde nan bida riba e tankeronan di Lago dia 16 di februari 1942.

 

1940-05-10 Capitan Ferdinand Schmidt ta sink su barco E.S. Antilla na Malmok ora cu Comandante G. H. van der Spek a busca di conkista e barco. Pero van der Spek a haci e eror di bay bek tera pa drecha su metrayador principal cu a faya na prome instante, dunando e capitan tur e oportunidad pa sink su barco. El a ser masha hopi critica pa su hefe, Comandante Hoeke pa e hecho aki, pa motibo cu Hulanda a perde un barco nobo di apenas un aña. Aki no tabatin herido of victima.

 

1940-05-30 Un caso cu a resulta den un drama ta esun unda cu un yiu di Corsou, Sr. Henry Benjamin Marquez, trahando riba waf di Lago ta perde su bida. Den un discusion tocante e guera entre e y un Marinier Hulandes, Marius van Roseel, cu tabata cuida Lago, a bay asina leu cu el a los tiro dos biaha riba Marquez cu a resulta fatal. Nunca e famia a haya sa kiko a pasa cu nan yiu ni tampoco unda el a wordo dera. Te awe ainda e caso ta bou investigacion y un buki a wordo publica riba dje.

 

1940-06-02 Tres Arubiano, Pieter Dijkhoff, Bartolo Tromp y Arturo Fernando Verhoeks ta perde nan bida riba e barco di bela, Gaviota, cu tabata rumbo pa Santo Domingo pa busca comestibel pa Aruba. E mesun submarino U-502 cu a drente den haf di Playa dia 16 di February, 1942, parti merdia, a sink nan.

 

1942-01-04 Tres Schutter di Aruba, Elias Lacle, Crismo Willems y Abelario Cornelio Makaai accidentalmente ta perde nan bida door di tiro di scopet durante nan trabou.

 

1942-02-16 Capitan Werner Hartenstein, Capitan di e submarino U-156, pa 1:31 di marduga ta torpedea S/S Pedernales cu no ta sink, pero perdiendo 8 di su tripulantenan di un total di 26. Aki e prome Boneriano, William Francisco Rosario ta perde su bida. Pa 1:33 Hartenstein ta torpedea y sink S/S Oranjestad, perdiendo 15 tripulante di un total di 25. Despues Hartenstein ta duna ordo pa lansa 16 cayon riba e refineria pero pa motibo di un eror, ta faya den su intento pa detrui e refineria. Un di e cayonnan a cay riba plafon di cas di famia Hijmering, bibando dan Lago Tank Farm y Dios Gracia cu e no a explota, sino lo tabata fatal. Aki ta muri 23 tripulante riba e dos tankeronan di Lago, den apenas un paar di minuut.

 

Semper tabata ser bisa cu Werner Hartenstein a biba na Aruba y a traha den Powerhouse di Lago. E cos aki tabata molestia mi pa motibo cu ningun hende cu a traha den Powerhouse, a bin dilanti pa bisa cu esaki ta berdad. Asina ta na aña 2020, mi a dicidi di bay haci un investigacion na Alemania. Mi a haya contacto cu varios prensa na Alemania cu a hari mi ora mi a haci nan e pregunta. Hartenstein a nace dia 27 di februari 1908 na Plauen, Alemania, tabata di dos yiu di William Karl Adolf y Selma Emma Hartenstein. Nunca el a casa y semper tabata den Naval di Alemania te dia cu el a muri dia 8 di maart 1943. Tampoco nos por bisa cu por ta trata di un otro Werner Hartenstein, pasobra mi a bay den e lista di e hendenan cu a biba den Lago Colony y no a encontra ningun cu e nomber aki. Asina ta, awo mi ta satisfecho pasobra mi tin tur prueba. Esaki ta evita nos di troce nos historia cu pa mi ta ser cosidera un crimen. Un sobrino y un sobrina so ta bibo den e famia aki actualmente, pero pa privacidad di e famia, mi no ta menciona nomber. 

 

1942-02-16 Capitan Jurgen von Rosenstiel di e submarino U-502, banda di Macoya, Venezuela ta lansa torpedo y ta sink S/S San Nicolas y  SS Tia Juana. Riba S/S San Nicolas 7 di e total di 26 tripulante ta perde nan bida y riba S/S Tia Juana 17 for di 26. Aki ta muri 24 tripulante riba e dos tankeronan di Lago. Riba e cuatro tankeronan aki ta muri un total di 47 tripulante di Lago.

 

1942-02-17 Cuatro Marinier Hulandes. Dirk Adriaan C. de Maagd, Pieter Joosse, Leonardus Kooijman y Johannes Vogelezang ta perde nan bida durante cu nan tabata desmantela un torpedo lansa pa e submarino U-156 e marduga anterior. Tres ta muri na e sitio y Pieter Joosse ta muri pa su mañan na San Pedro Hospital durante un operacion. Tambe tres Schutter Arubiano. Bruno Bremer, Jacobo Kock y  Antonius Jacobus Johannes Klein a wordo herida, perde nan oido, debi na e explosion di e torpedo.

 

1944-11-06 Nos heroe. Boy Ecury ta wordo fusila riba e Waalsdorp platte na Hulanda. Un hoben di apenas 22 aña cu hopi curashi cu a prefera di entrega su bida como un heroe y no sigui biba como un traidor. Nos tur por corda su palabranan: “Den cas di mi tata, no tin luga pa traidor”.

 

2023-01-06 Ami cu Aldrich Croes di e comision Aruba Amenities, Gobierno y D.O.W. ta trahando duro riba nos proyecto “Memorial Seroe Colorado” pa realisa un proyecto hopi importante pa nos isla y specialmente pa nos turismo. Un splicacion a wordo ampliamento duna durante e prome Conseho di Minister 2023 na San Nicolas riba e fecha aki. Tambe nos tin otro proyecto di guera pa San Nicolas. Keda pendiente.

 

2023-05-04 For di mei aña pasa, ami cu Karel van der Linden, un Savanetero biba na Merca, y Anne Witsenburg, Directeur di Stichting Monumentenfondsaruba a uni pa nos traha duro pa wak si nos por logra haya e plakaat nobo pa e monumento di guera den Adriaan Lacle Blvd. na Playa. Motibo ta cu Srs. Jos Rozenburg, pensionado di Defensie na den Haag, Edric Croes di Archivo Nacional, y mi persona a recomenda 77 persona mas pa wordo inclui como victima riba e plakaat. Di e total aki nos a logra haya e confirmacion pa 37 for di Oorlogsgravenstichting. Awo e plakaat lo tin un total di 165 victima riba dje. Esey kier meen cu mester reemplasa e plakaat cu un nobo cu Hulanda a traha. Sra. Witsenburg a informa mi cu nos ta den bon caminda y spera cu pronto nos por desvela e plakaat nobo aki.

 

Dufi Kock

Escritor y Historiado

8 februari 2024    

You may also like

Our Company

Aruba Native News & Trends. Here to bring you the latest news and trends from our happy island.

Newsletter

Subscribe my Newsletter for more news. Let's stay updated!

Laest News

Copyright @2023 – Aruba Native All Right Reserved. Powered by 139 Design Studio