Aruba en Nederland gaan een bestuurlijk akkoord sluiten met afspraken over houdbare overheidsfinanciën op Aruba. Het akkoord is een belangrijke eerste stap om weer te gaan samenwerken aan een rijkswet. In het akkoord spreken de landen met elkaar af dat er een rijkswet komt, waarin onder meer begrotingsnormen en financieel toezicht worden opgenomen. Met het sluiten van het akkoord gaat Aruba een lagere rente betalen voor de Covidleningen. De bespaarde rente kan Aruba besteden aan investeringen in eigen land.
Rente op lening omlaag
Nederland en Aruba zijn al langer in gesprek over het maken van afspraken voor financieel toezicht. Met als doel houdbare overheidsfinanciën en meer ruimte voor investeringen. Dit is van groot belang voor een goed functionerende overheid en duurzame economische ontwikkeling. Het bestuurlijk akkoord volgt op een op 10 oktober 2023 gesloten overeenkomst voor de herfinanciering van de Covidlening. Deze lening is door Nederland aan Aruba verstrekt om de gevolgen van de coronapandemie het hoofd te bieden. In de overeenkomst heeft de lening een looptijd van 20 jaar, tegen een rente van 6,9%. Nadat het bestuurlijk akkoord door beide landen is getekend, wordt de rente verlaagd naar 5,1%. De rente kan worden verlaagd, omdat Nederland met een rijkswet meer zekerheid krijgt over de financiële draagkracht van Aruba.
Begrotingsnormen en financieel beheer
Aruba heeft ermee ingestemd dat er een rijkswet komt. Hierin worden onder meer de definities van de begrotingsnormen, normen voor het financieel beheer en de vormgeving en werking van het financieel toezicht opgenomen. Ook wordt er in de wet geregeld dat Aruba gebruik kan maken van de lopende inschrijving waaronder Nederland inschrijft op leningen. Op deze manier wordt voor Aruba een gunstige financieringsmogelijkheid opengesteld. Het College Aruba financieel toezicht (CAft) blijft in het kader van het financieel toezicht zowel Aruba als de Rijksministerraad adviseren. Om de nieuwe begrotingsnormen te bepalen, leggen Aruba en Nederland een gezamenlijke onderzoeksvraag voor aan het IMF.
Aruba neemt daarnaast aanvullende bepalingen op in de eigen, nationale regelgeving. Een voorbeeld hiervan is de kwantificering van de begrotingsnormen en de mogelijkheid om zelf een Begrotingskamer in te richten als adviseur van de Staten en de regering. Wijziging of vaststelling van de nationale regelgeving kan alleen met instemming van de Rijksministerraad.
Verdere renteverlaging bij inwerkingtreding rijkswet
Verder is afgesproken dat als de rijkswet en de betrokken nationale regelgeving niet volgens planning tot stand komen, de rente op de Covidlening weer zal worden verhoogd naar 6,9%. Het voorstel voor de rijkswet dient uiterlijk 1 mei 2025 bij de Tweede Kamer te zijn ingediend voor behandeling. Ook is overeengekomen dat Nederland, ná inwerkingtreding van de rijkswet, de rente op de herfinanciering van de Covidlening verder verlaagt. Nederland verklaart zich ook bereid om ná inwerkingtreding van de rijkswet, een deel van de aflopende buitenlandse leningen van Aruba te herfinancieren tegen de rente die Nederland betaalt, met daarboven een beperkte opslag.
Aruba blijft daarnaast werken aan de uitvoering van de hervormingen in het kader van het landspakket. Het conceptvoorstel voor de RAft wordt ingetrokken.