“Inversion den Salud Mental ta sumamente importante”
ORANJESTAD, Aruba 12 di October 2020: October ta e luna di conscientisacion riba salud mental y Fundacion Respaldo hunto cu Fundacion Jordan Ling a prepara un serie di programanan den cuadro di Dia Mundial di Salud Mental cual tabata dia 10 di October.
Fundacion Respaldo a wordo funda na 2017 pa asina atende cu e problematica di salud mental na Aruba. Nan a wordo funda den cooperacion cu AZV, Hospital y e vakgroep di psikiatranan.
Ta un esfuerso despues di hopi aña cu a purba di lanta un fundacion cu lo ta e ‘overkoepelend orgaan’ pa loke ta trata salud mental.
Jerianne Tiel, cu for di 2017 ta traha cu Fundacion Respaldo den e team di maneho, a splika den e programa di “Entrevista di Dia” cu Sr. Aldrich Croes na Hits100FM, cu tin hopi raport unda a conseha e gobiernonan pa enfoca mas atencion riba Salud Mental.
A yega asina leu na 2017 unda cu tur e partidonan tabata enfoca riba e mesun meta. Asina Respaldo a wordo lanta. Na Januari 2018, Respaldo a tuma over e actividadnan cu PAAZ di Hospital tabata realisa, hunto cu e edificio y e personal.
Conhuntamente cu ‘Balance’, cu tabata e policlinica di psikiatranan independiente di Aruba, a inicia e labornan na 2018 purbando di lanta un fundacion cu e obhetivo di mehora e calidad di cuido di salud mental pa Aruba.
Tiel a splica cu door di e centralisacion aki, awor por traha di un manera mas eficiente den loke ta un maneho mas specifico y riba e mehoracion di locual kier ofrece na e cliente.
“Ora cu bo ta uni tur e esfuersonan ey hunto, bo por yega hopi mas leu. Separa, e ta tuma hopi mas energia. Si nos wak esaki solamente den e parti di eficiencia, ya caba bo tin hopi pa gana eynan”, el a expresa.
Respaldo ta un proyecto basta grandi y un reto enorme, principalmente mirando cu salud mental na Aruba no ta un topico cu ta haya suficiente atencion. E stigma na Aruba ta hopi grandi te cu e dia di awe.
For di 2018 te cu 2020 por constata adelantonan y con hopi ta wordo papia den comunidad riba salud mental y con hopi conscientisacion a wordo crea, Jerriene Tiel a comenta.
Fundacion Respaldo a cuminsa cu 50 empleado y aworaki tin rond di 100 empleado cu ta trahando pa salud mental na Aruba. Ta bezig ta implementa mas y mas calidad den e mehoracion di loke ta e trato cu nan ta duna, teniendo na cuenta e standardnan internacional.
Jerianne Tiel a agrega cu Respaldo ta atende rond di 3 mil cliente riba un base anual. E policlinica ta atende muchanan rond di 4 aña te na hende cu edad mas halto. Salud Mental ta wordo afecta sin importa edad y profesion.
Hopi hende tin miedo di papia di esaki y eynan ta unda cambio mester tuma lugar ainda.
Na aña 2018 a inicia cu e servicio ambulatorio di e FACT-teams. Actualmente, Respaldo tin 2 FACT-teams. Un ta traha na Playa y otro na San Nicolas. Ta trata di un grupo multi-disciplinario di specialistanan cu ta atende cu clientenan cu problemanan mas grandi cu ta haya tratamento na cas. Esey ta un servicio nobo cu a wordo añadi pa Aruba den e ultimo añanan, asina Sra. Tiel a splica.
E tema di aña 2020 ta ‘Inverti’. Un 2 % di e presupuesto nacional so ta wordo aloca pa Salud Mental. Esey ta un porcentahe hopi abao si ta wak cu e gastonan relaciona cu salud mental ta hopi halto.
Gastonan directo ta entre otro gastonan medico, remedi, terapia. Pero hopi biaha no ta wak e gastonan indirecto cu ta e perdida di productividad, e gastonan social, gastonan di educacion y di orden publico, Jerianne Tiel a duna di conoce.
El a finalisa bisando cu e inversion den salud mental ta sumamente importante y si ta wak e situacion di Covid-19 na mundo, ya caba por premira cu e necesidad pa salud mental ta bay crece.
CAMPAÑA
Respaldo hunto cu Jordan Ling Foundation, durante un luna largo ta lansa un campaña pa asina trece mas informacion riba e tema di salud mental pa comunidad.
Cinco aña pasa e hoben Jordan Ling, kende a sufri di salud mental a fayece, pesey a lanta e fundacion Jordan Ling. Na inicio di e campaña di concientisacion, Tata di Jordan, Sr, Clifton Ling a expresa cu e fundacion su meta principal ta pa sembra luz riba salud mental door di educa, concientisa y yuda des-stigmatisa e malesanan mental den nos comunidad.
Desde cu Covid-19 tambe a afecta Aruba, e fundacion a realisa con importante salud fisico como salud mental ta mientras cu ta enfrenta y combati e pandemia riba e isla.
“Mi ta encurasha tur hende di keda safe y sea fuerte y sea solidario durante e periodo aki.
Bo no ta bo so. Tin ayudo y no tin miedo di puntra pa ayudo. Salud mental no ta un topico di tabu y nada di tin berguensa di dje. E fundacion a wordo crea pa duna apoyo na nos comunidad pa por trata mihor cu salud mental na Aruba y duna honor na Jordan Ling, kende a fayece exactamente 5 aña pasa, pero lo biba den nos curason pa semper”, Clifton Ling a expresa. Den media lo keda publica dianan di e programanan cual lo pasa na Radio y Television.