Home » Na caminda pa 160 aña di Abolicion di Sclavitud den Reino Hulandes: Prome di juli un fecha cu nos no mester lubida!

Na caminda pa 160 aña di Abolicion di Sclavitud den Reino Hulandes: Prome di juli un fecha cu nos no mester lubida!

by Admin
0 comment 81 views

 

 

Riba prome di juli ultimo, tabata 159 aña cu a recorda e abolicion di sclavitud den Reino Hulandes. Tirando un bista den e Registro di Esclavonan di Aruba, nos ta topa cu riba prome juli 1841, ta nace un mucha homber cu ta haya nomber di Pedro Secundino (potret 1). Su mama ta e esclavo Juana, cu ta pertenece na Jan Daniel Wever. Pedro ta crece como un nativo di e isla dependiente di Colonia Corsou, pero den esclavitud. Si tur cos a bay bon cu Pedro Secundino, riba e fehca cu el a haci 22 aña, e, mescos cu tur otro esclavo lo mester a bira hende liber y ciudadano e teritoria colonial Hulandes. Pero den nos investigacion pa haya sa ki fam Pedro Secundino a haya, nos tin comprendi cu na un edad jong su e y su mama Juana a wordo bendi cu doñonan di otro esclavo na Corsou. Y cu e no a mira e libertad cu esnan si a mira prome di juli 1863, ya cu algun aña prome el a fayece. 

 

E liberacion aki mester a sosode pa medio di un decreto di “Sjoon Grandi di Corsou”. Asina nan tabata yama e Gobernador (Gouverneur) di Colonia Corsou, kende den nomber di Rey di Hulanda ta goberna e teritorio di Colonia Corsou y su dependientenan (onderhorigheden) Aruba, Boneiro y Islanan Ariba (potret 2). 

E decreto aki ta basa riba un ley cu Rey di Hulanda a promulga dia 30 di september 1862, unda cu ta keda stipula cu pa 1 di juli 1863 den e teritorionan colonia di Reino Hulandes sclavitud ta keda aboli. Esaki casi 50 aña despues cu a aboli e negoshi den traficacion di esclavonan for di Africa. 

Na 1808 Inglaterra ta un di e promenan cu a termina cu e tipo di negoshi aki. Na 1814 tabata Hulanda cu a termina cu esaki. Inglaterra, despues di basta peticionnan na estado Ingles, na 1833 ta aboli esclavitud riba su teritorionan. Un negoshi inhumano, yama tambe e Negoshi di Esclavo Trans Atlantico, na unda cu e “Paso Medio”  (“Middle Passage”) aki a percura pa 12,5 miyon hende a wordo trafica, di cual 10,7 miyon, segun calculonan a sobrebi e pasashi aki. Ta wordo pensa cu na Africa mes, mas cu e 1.8 miyon cu no a sobrebi e biahe, a perde nan bida cruelmente como e resultado di caceria cu tabata tin riba e Africanonan.

 

Mester menciona tambe cu di acuerdo cu ley di Rey Willem III, banda di a decreta liberacion di esclavonan pa dia 1 di juli 1863, a pone tambe cu doñonan di esclavo lo ricibi un suma di 200 florin pa cada esclavo, cu wordo libera. 

Mientras cu den cierto sentido tabata tin hubilo riba 1 di juli 1863, pa e esclavo mes mucho no ta cambia. Pa hopi nan ta keda traha cu nan ex-Shon of doño, mientras otronan mester a cumpra un pida tereno pa nan mes bay cultiva y asina percura pa yuda nan mes. Algun di nan a busca otro porvernir na momento cu nan oportunidad tabata limita memey di un poblacion cu tambe tabata biba den cierto forma di pobreza. Asina tin cu of a bay Corsou bek of a bay biba na costa di Venezuela. Di otro banda, pa cierto doñonan, cu e abolicion tabata un manera pa deshaci di un responsabilidad pa sigui cria y cuida e esclavonan, particularmente riba e tereno cu no tabata produci mucho y memey di un pobreza y secura.

Remarcabel ta, cu mientras cu doñonan si a wordo recompensa pa e supuesto “daño di perhuicio” dor di no tabata tin esclavo mas, e esclavonan, of manera yama tambe catibonan, mes no a haya ningun tipo recompensa pa e hecho di tabata sclavisa (potret 3 y 4). 

Nos mester remarca aki, cu den ciertro forma Aruba no a conoce un esclavitud cu e mesun extensidad y intensidad manera hopi di e otro islanan den Caribe y partinan grandi di Americanan. Esaki no ta kita, cu tabata tin excesonan inhumano pa cu esclavonan, particularmente ora esakinan ta rebeldia contra e shonnan. Loke si a tuma lugar cu den un generacion caba, despues di liberacion e asimilicion (integracion como parti di e comunidad) abay relativamente lihe. 

Esnan libera na Aruba den cierto sentido a asimila hopi liher bou di e poblacion Arubiano, cu tabata consisti grandemente di descendientenan indjan y colonistanan blanco pober, kendenan tambe ya tabata mescla. Un asimilacion cu ya caba a cuminsa prome cu e abolicion, na unda cu nos por a mira cu tin ehempelnan di descendientenan di esaclavo cu a progresa den e comunidad chikito di Aruba, sea como comerciante, gobernante of maestro.

Na 2008 tabata tin un proyecto grandi durante full e aña, unda a trata e topico di Herencia di Sclavitud na Aruba. E tempo ey a saca un buki conmemorativo di e exposicion cu a tuma lugar na ANA, cu por wordo mira riba e Coleccion di Arubiana, di Biblioteca Nacional, riba internet archive. Pa accesa esaki por sigui e link aki: https://archive.org/details/BNA-DIG-ARUBIANA-3034.

 

Awendia nos por lesa y mira hopi exigencia for di e.o. Caribe, unda ta exigiendo dispensa di paisnan colonial particularmente Europeo y tambe un forma di endemnisacion.

Asina nos por mira cu durante e conmemoracion na Hulanda riba 1 di juli ultimo, tanto banco central di Hulanda, esta de Nederlandse Bank (cu hopi fondonan for di e negoshi aki a pasa via nan) y tambe e Provincia Noord-Holland (unda tabata tin un concentracion grandi di negoshinan cu ta trafica den esclavonan) a pidi nan disculpanan formal pa loke ta e historia colonial y di sclavitud cu tanto e banco como e provincia tambe tin riba nan cuenta! Siguiendo e link aki, https://nos.nl/…/2434845-de-nederlandsche-bank-biedt…  , por lesa mas di esaki.

 

Pa esnan cu ta interesa pa haci mas investigacion, nos mester bisa cu recientemente Archivo Nacional, riba e plataforma di Internet Archive, a publica e.o. e Registro di Esclavonan di Aruba (nacemento y fayecimento). Den e proyecto di digitalisacion di Archivonan Colonial di Aruba, y hacimento di esakinan digitalmente accesibel por medio di Reconocemento di Scritura, nos ta spera di por duna oportunidad na tur hende cu lo kier haci mas investigacion riba e topico aki. Siguiendo e link aki, https://archive.org/…/ANA-DIG-KOL-INV…/page/n16/mode/1up, por mira e.o. dicho Registro!

Pa loke ta Pedro Secundino, nos lo sigui investiga kico a para di su parientenan, pa medio di e mesun canal cu actualmente ta na disposicion di investigadornan, danki na e digitalisacion di e informacion. Esaki nos lo haci den e tempo benidero na caminda pa e di 160 aña di conmemoracion of celebracion di abolicion di sclavitud. 

 

 

 

You may also like

Our Company

Aruba Native News & Trends. Here to bring you the latest news and trends from our happy island.

Newsletter

Subscribe my Newsletter for more news. Let's stay updated!

Laest News

Copyright @2023 – Aruba Native All Right Reserved. Powered by 139 Design Studio