Home » Quito Nicolaas – Internacional di Idioma Materno Mester ancra e idioma Papiamento den nos Constitucion

Quito Nicolaas – Internacional di Idioma Materno Mester ancra e idioma Papiamento den nos Constitucion

by Admin
0 comment 54 views

 

Celebrando awe Dia Internacional di Idioma Materno, ta bon pa nos para keto y refleha kico e dia aki ta nifica pa nos na Aruba. Y mas bien pa e status cu Papiamento tin den comunidad y enseñanza. Nos a conoce un pasado den cual Papiamento mester a hiba un bataya pa bira e idioma reconosi na Aruba. Un idioma cu bo por comunica den dje, sea cu ta manda un carta pa un instancia, un departamento di gobierno of ta papi’e den bo contactonan social. Nos a drenta un epoca den cual cultura y idioma ta refleha bo identidad y ta formando parti di bo herencia cultural. Un identidad cu un grado di conciencia cual hustamente mester ser proteha y propaga mas tanto cu ta posibel. 

 

Den pasado a logra un ke otro riba e tereno aki, aunke no tur ora esakinan tabata sincronisa cu e desaroyonan politico y den enseñanza. A realisa e siguiente proyectonan:
Aprobacion di e Ortografia oficial di Aruba(1976), ILA (Instituto Linguistico Arubano) a keda institui(1986), Comision pa reformula, elabora y amplia e ortografia oficial(1992), Papiamento como materia na scol secundario/ Lista di palabra agrega como anexo (2003), Papiamento como Idioma official (2004), Ortografia di Papiamento (2005)/ agregacion di esun di 2003, Introduccion di enseñanza multi-lingual (projecto-piloto) (2008), E Buki blauw (vocabulario ortografico) a keda publica (2009), Manual Gramatica di Papiamento(morfologia)  (2010), Manual Gramatica di Papiamento (sintaxis) (2015), Estudio Bachelor Papiamento (4 aña) (2018), Trayecto cortico bachelor Papiamento(2020).     

 

Ainda tin esnan den comunidad cu tin un menosprecio pa Papiamento y no ta kere cu nos propio idioma por ta un idioma di instruccion den enseñanza pa e hobennan ta exitoso den nan carera escolar. Mas tanto nan ta wak e Ingles of Hulandes como alternativa pa nos alumnonan por sigui studia den exterior. Sin embargo akinan e cultura di lesamento ta hunga un papel, esta si bo no ta lesa literatura y comunica den un otro idioma, bo lo no por domina esaki. Di otro banda e actitud incomprendibel aki tin di haber cu nan manera, pa falta di informacion, di balora e idioma. Y akinan e organisacionnan y dept. di enseñanza tin falta den esaki. Por ehempel: na 2003 a introduci Papiamento como materia na scol secundario. Bin cu un rapport di evaluacion y mustra riba e avance y eventual puntonan debil cu mester elabora ariba. Transparencia ta crea confiansa y aliado.

 

E NGO, organisacion no-gubernamental hopi biaha ta lubida cu nan tambe ta forma parti di e proceso politico den un sociedad. Den esaki organisacionnan cu ta activo riba tereno di cultura y idioma, e.o. Mi Cutisa y FLP, mester asumi nan responsabilidad y drenta den un dialogo cu gobierno y partidonan politico  pa yega na un entercambio di ideanan. Mester bin cu un ‘agenda di accion’ pa mira con ta bay realisa e trayecto di proyectonan cu ambos partido ta acorda. Ban wak si tin partido lo inclui nan vision relaciona cu Papiamento den nan programa di eleccion y cu un acuerdo di gobernacion 2021-2025 lo contene un paragrafo encuanto di Papiamento. Poco ta e partidonan politico – cu excepcion di partido UPP – cu a yega di vocifera nan opinion encuanto di Papiamento. Un dialogo mester bin, pero locual si no ta permisibel ta cu un NGO ta bay demanda of kere di por sinta riba e stul di gobierno. 

 

Un otro problema cu por keda señala ta cu te ainda tin poco hende ta yuda carga nos herencia cultural, especialmente nos idioma. Den esaki emisoranan, corantnan, revistanan, blogs tambe por yuda carga e peso. Sin embargo por haci un yamada tambe na nos autornan, artistanan, docentenan, mayornan y studiantenan pa yuda aporta na e trabounan di esnan cu ta activo riba tereno di idioma. Naturalmente cu ehecucuion di e tareanan mester sosode na un manera structura cu via di un plataforma por coordina un ke otro. Cu e cambionan cu ta biniendo den nos direccion, nos mester anticipa cierto desaroyonan y adresa esakinan na tempo. Si na 1995 y 2010 Hulanda no ke a incorpora un articulo di ley relaciona cu e idioma Hulandes den nan constitucion, esaki no ta significa cu Aruba mester sigui e liña aki. E contexto di Aruba ta diferente debi cu pa nos ta conta otro criterio geo-politico.

 

Almere, 21-2-2021

 

You may also like

Our Company

Aruba Native News & Trends. Here to bring you the latest news and trends from our happy island.

Newsletter

Subscribe my Newsletter for more news. Let's stay updated!

Laest News

Copyright @2023 – Aruba Native All Right Reserved. Powered by 139 Design Studio