Home » 1 juli 1863 – Dia di emansipashon I liberashon di sklabitud di e pueblo Boneriano –  Bonaire,1 Juli 2019

1 juli 1863 – Dia di emansipashon I liberashon di sklabitud di e pueblo Boneriano –  Bonaire,1 Juli 2019

by Admin
0 comment 72 views

 

 

Dia di emansipashon, 1 juli nunka no a hanja atenshon ku e merese den dos edukashon o nos historia ni tampoko ta wordu rekonose komo un dia liber I di selebrashon di nos liberashon for di sklabitut.

Kiko ta nifika emansipashon? Segun algun dikshonario internashonal I otronan por nota siguiente definishonan pa esaki:

  

Hendenan ku ta wordu emansipa, ta wordu libera di restrikshonan sosial o politiko o legal inhustu (Collins); – pa ta liber di dominio, kontrol o poder di otro, spesialmente for di sklabitud o subjugashon (Miriam-Webster); – pa libera hende for di sklabitud I e hecho o proseso pa ser libera di restrikshonan legal, sosial o politiko(Cambridge); – pa permiti derechonan igual (van Dale); – e aspirashon pa e desaroyo di derechonan igual I independensia pa gruponan ku anteriormente tabata wordu deskrimina I e derechonan igual aki por wordu ekspresa dor di ta igual dilanti ley (Ensie); – kualke esfuerzo pa obtene o logra derechonan ekonomiko I sosial, derechonan politiko o igualdat pa un grupo margina I indefenso (Wikipedia); 

 

Den nos historia komo islanan kolonisa pa Hulanda emansipashon ta nifika abolishon di sklabitut ku a sosede riba 1 juli 1863.  Katibu; ta nos antesesornan, hendenan di kolo skur, no blanko, ku gobierno Hulandes a traha ley I a dekreta I deklara komo no-hende, no-humano I ku por wordu bende I kumpra manera kualke obheto I ku por hasi negoshi I komersio ku ne.  Un katibu ta un hende ku tabata kaptivo I ta kai bao di ley di propiedat di un donjo i ta bao di su dominio o influensia. Sklabitud; ta e praktika o institushon pa forsa e hendenan ku a wordu hasi katibu pa traha trabao bao di menasa o sin libertat I ku a wordu duna sierto derechonan I protekshonan pa ley o pa kustumbernan.

 

Gobierno Hulandes tabata un di e ultimonan den Karibe pa aboli sklabitud, kasi un siglo despues ku tur otro katibunan tabata liber nos ansestornan a wordu duna bek e status di ta hende o humano liber. Despues di  lantamentunan na final di siglo 18 I ku a sigui den kuminsamentu di siglo 19, Tula na Korsou I Martis di Katalina Janga na Bonaire I tambe na Surnam I na nos otro islanan ruman kolonisa pa Hulanda. Remarkabel ta e manera o systema ku Hulanda a reprimi esnan ku a rebeldia I lanta aki brutalmente I ku otro plantashinan ku a keda obedesido a wordu rekompensa asta ku medaya, kondekorashon di rey, pa nan loyalidat demonstra durante e disturbionan. Ta riba insistensia di monsigneur Niewindt ku tabata skirbi kartanan di protesta na gobiernu Hulandes a disidi pa start ku abolishon di sklabitud riba 1 juli 1863. 

 

Hypokresia di gobierno Hulandes ta wordu manifesta na mes momento ku e dekreto di abolishon ku e hecho ku e gobierno kolonial ta pasa un otro ley ku lo mantene e asina yama “katibunan liber” bao di “Staatstoezicht”, “Supervishon di Estado” pa diez (10) anja. Esaki pa evita kaida di ekonomia I dor ku donjonan di plantashi lo a teme ku e katibunan liber lo a bandona e plantashi nan a wordu duna e status formal di “empleado” kontra rekompensa (por ehempel bon di komestibel) pero a wordu obliga pa ley pa keda traha riba a plantashi di e donjo.   

 

Awe 1 juli 2019 nos ta tuma e libertat pa konklui ku Hulanda no a libera nos ansestornan esklavisa di berdat na 1 juli 1863 pero a mantene nan pa ley bao supervishon di estado komo un otro sorto di katibu ku no tabata tin e libertat pa disidi nan mes.  Ademas ku e mesun systema ku Hulanda a usa e tempu aya di dividi I reina pa medio di e systema di basja o bomba I rekompensa I duna previlegionan I duna medaya o kondekora esnan ku ta loyal parse a keda vigente I awor a bira mas visbel despues di 10-10-10 te ku awe. Na un manera modernisa I inistitushonalisa e pueblo Boneriano kontra su deseo  a wordu ankra I wordu mantene den un status kolonial den konstitushon Hulandes sin derechonan igual I kontra boluntad di e pueblo Boneriano. 

You may also like

Our Company

Aruba Native News & Trends. Here to bring you the latest news and trends from our happy island.

Newsletter

Subscribe my Newsletter for more news. Let's stay updated!

Laest News

Copyright @2023 – Aruba Native All Right Reserved. Powered by 139 Design Studio